«Республика Бочча» — Октябрьскийда узган яңа ярышлар шулай дип атала.

Бу — терәк-хәрәкәт аппараты функцияләре бозылган кешеләр өчен безнең беренче спорт ниятебез. Уен юкка гына 1984 елгы VII Паралимпия җәйге уеннар программасына кертелмәгән. Безнең тәрбияләнүчеләргә аеруча системалы аралашу, физик активлык, социаль әһәмиятле эшчәнлектә катнашу мөмкинлеге кирәк. Без ышанабыз, «Республика Бочча» фестивале психологик проблемаларны һәм үз тәнеңне җиңәргә, үз-үзеңне хөрмәт итәргә омтылырга ярдәм итәчәк, шулай ук бу дуслар белән очрашу өчен дә менә дигән мөмкинлек!

Узган җомгада Октябрьский шәһәренә республиканың Хезмәт министрлыгы карамагындагы стационар учреждениеләр — Архангельск, Дүртөйле, Туймазы районнарыннан, Уфа, Салават һәм Күмертау шәһәрләреннән командалар килде. Татар-станның Баулы районы интернат-йорты һәм җирле командалар: Октябрьский интернат-йорты һәм Бөтенрусия инвалидлар җәмгыятенең шәһәр бүлеге катнашучылары шулай ук аларның көндәшләре булды. Барлыгы тугыз команда җыелды.

Бочча — уникаль спорт төре, ул анда катнашучыларның үсешенә уңай йогынты ясый: күз күремен үстерә, стратегик фикерләргә ярдәм итә, сабырлык һәм чыдамлыкка өйрәтә, гаиләләрне, командаларны, коллективларны берләштерә. Аны төрле яшьтәге, акыл һәм физик тайпылышлары төрле дәрәҗәдә булган кешеләргә уйнарга мөмкин. Бары тик кирәкле инвентарь һәм 12 метрлы мәйданчык кына таләп ителә, ә командада икедән алып 20 кешегә кадәр уенчы булырга тиеш. Шуңа күрә оештыручыларга, бөтен уенга вакытны оптималь бүлү өчен, ябыштырыла торган төрле төстәге тасма белән берьюлы өч кырга «сызык ясарга» туры килде.

Шуны да әйтергә кирәк, «Терәк-хәрәкәт аппараты зарарланган кешеләрнең спорт федерациясе» Пенза төбәк иҗтимагый оешмасының генераль директоры, адаптив ишү буенча өч тапкыр Русия чемпионы, Дөнья кубогының бронза призеры, спортның адаптив төрләре буенча төбәк ярышларында җиңүче һәм призер Федор Левин фестивальнең баш хөкемдары булды.

Спорт яки башка ярышларда, конкурс һәм фестивальләрдә катнашучы һәркемгә трибуналар яки концерт залы тамашачылар һәм җанатарлар белән тулган булуын күрү рәхәт. Ләкин бу уен спортчылардан аеруча игътибарлы булуны таләп итә. Бер генә мизгелгә читкә юнәлтелгән дикъкать һәм нәтиҗәләр синең файдага булмаска мөмкин.

Әлбәттә, ярышлар махсус бәйрәмгә әверелде: кунакларны купшы калач, икмәк-тоз һәм зур чәкчәк белән каршы алдылар. Матур костюмнар киеп алган аниматорлар да, Октябрьский интернат-йорты һәм шәһәр инвалидлар җәмгыятенең иҗади номерлары да булды. Шәһәр хакимияте вәкилләре барлык катнашучыларга уңышлы көн теләде.

Киеренке һәм көтелмәгән вакыйгаларга бай булган уен алты сәгатькә якын дәвам итте. Монда тиз җайлашу осталыгын күрсәтү аеруча мөһим иде. Барлык катнашучылар инвалид коляскасында хәрәкәт итүләренә карамастан, уен зур оешканлык һәм бик эмоциональ төс алды.

— Иң зур көндәшлек финалда башланды. Мин беренче урынга өметемне югалттым диярлек, — дип сөйли Октябрьский интернат-йорты командасы әгъзасы Светлана Федорова. — Әмма Наталья Викторовна, кулымнан тотып, яныма килеп утырды. «Светочка, сез иң яхшысы, мин янәшәдә, мин монда, ыргыт», — диде. Мин ыргыттым, әмма туры китерә алмадым. Аңлыйм, ихтыяр көчен тупларга кирәк. Һәм мин тагын ыргытам. Барысы да килеп чыкты, ура-а! Хисләр ташып түгелде. Шундый җитди уен булып чыкты, мин алга таба да шөгыльләнәчәкмен.

— Фестивальне искиткеч итеп оештырган Октябрьский интернат-йортына зур рәхмәт! Без мондый шәп уенда беренче тапкыр катнаштык һәм аны мәңгегә яраттык! Без үзебез белән бик күп уңай хисләр, күтәренке рух һәм яхшы кәеф алып китәбез. Бочча уенында яңа очрашуларга кадәр! — Уфаның «Именлек» геронтология үзәгеннән катнашучылар үз тәэсирләре белән уртаклашты.

Нәтиҗәдә, беренче урынны хуҗалардан Октябрьский интернат-йорты командасы яулады. Икенче урында — Югары Троицк психоневрологик интернат-йорты, өченче урында — «Милосердие» Архангельск интернат-йорты. Алар бүләккә агачтан ясалган зур өстәл башваткычлары — жульбак, кульбутто һәм шаффлборд кабул итеп алды. Күләмнәре буенча аз гына кечерәк башваткычлар белән шулай ук калган командалар да билгеләнде.

Белешмә: туплы уен — бочча (итальянчадан шар) безнең эрага кадәр 2-3 мең еллык борынгы тарихка ия. Ул боулинг, кегельбан, бозда керлинг һәм башка уеннарның башлангычы булып тора. Бочча борынгы Римда барлыкка килгән, урта гасырларда Европада, соңрак Америка һәм Азиядә таралган. Хәзер ул бөтен дөньяда популяр. Дөньяның 50дән артык иле халыкара бочча федерациясе составына керә, аның штаб-фатиры Швейцариянең Лугано шәһәрендә урнашкан.

Ул күп диагнозлы инвалидлар өчен яңа үсеш алган һәм терәк-хәрәкәт аппаратына авыр зыян килгән кешеләр катнаша ала торган бердәнбер паралимпия спорт төре. Моннан тыш, ул тән ярасы салмый. Бочча уенчыларның физик үсешенә һәм организмының торышына актив тәэсир итә, аларның кәефенә һәм үз-үзләрен аңлавына йогынты ясый.

Аның белән даими шөгыльләнү җитезлек, реакция, чыдамлык, хәрәкәтләрне координацияләүне үстерә. Дәресләр методикасы барлык төрләрне реабилитацияләгәндә уникаль һәм универсаль: медицина, физик, психик һәм социаль. Туплы уенны (бочча) церебраль паралич белән авыручыларны тернәкләндерү өчен кулланырга тәкъдим ителә. ДЦП һәм церебраль булмаган генезның локомотор бозылулары булган пациентларда аны куллануның беренче нәтиҗәләре инде анализланган һәм уңай динамика ачыкланган. Бу боччаны физик реабилитация методикасы буларак куллануга нигез булып тора.